Emekli devlet memuru ve halk tiyatrocusu , Kamberoğlu namı diğer ozan Mehmet Sucu ile birlikte ; açık itiraf edeyim zor şartlarda , ama oynandıkdan sonra " aaaaa ne güzel oynadılar" dedirten, ezbersiz, suflesiz, dekorsuz , konu bütünlüğü içinde değişik konularda, isteğe göre ilavelerde yaparak güldüren, gülerken düşündüren oyunlar oynarız.
İsteğe göre , " Ağayı Batıran Uşak"," Berber'in Kırık Aynası " gibi adlandırdığımız oyunlarda dahil, aynı oyunu bazen on dakika, bazen yirmi, hatta yarım saat, kırk dakika bile uzatarak sahnede kaldığımız olur. Özellikle yaylalarda , Toroslarda yapılan köy ve yayla şenliklerinde oynadığımız oyunları binlerce insan aynı anda izler ve bizden sonra, binlerce, eski parayla milyarlarca lira alıp sahneye çıkan şöhretler sahne alır. Biz ise bazen bedava, bazen ikiyüz üçyüz lira yövmiye ile ortamı coşturur, güldürür, eğlendirir, düşündürür, söylenemeyeni söyler, dillenemeyeni dillendiririz. Ne zamana kadar devam eder bilmiyorum ama şimdilik böyle gidiyoruz işte.
Köy Seyirlik Oyunu nedir, diye soracak olursanız;
Köy Seyirlik Oyunları yok olmak üzere olan toplumsal eğlence ve düşünsel sanatlarımızdan bir tanesidir diye cevap veririm. Oysa; özellikle kırsal kesimlerfde, sinema, eğlence dünyası ve modern tiyatronun olmadığı yerlerde, köy, kasaba, köy düğünleri, hasat sonu köy şenlikleri gibi ortamlarda; medeni cesareti olan, toplum karşısında kendinden de çok şey katarak, toplumu eğlendiren, güldüren, düşündüren, gülüp düşünürken eğiten ve bilinçlendiren , sade vatandaşın sorunlarını ve beklentilerini , binlerce kişinin , ilgili , bilgili , yetkili kişinin önünde dile getiren, kısaca toplumun beklentilerine cevap veren faydalı ve sosyal yaşamı renklendiren bir eğlence kültürüdür diyorum.
İnternet kanalalrından araştırdığımda da Köy Seyirlik Oyunları ile ilgili benzeri yazıları buldum. Diyor ki . " Halk arasında düğün, bayram, baharın gelişi, hasat mevsimi, bağ bozumu gibi bolluk ve bereketi, dirlik ve düzeni temsil eden zamanlarda kendi içinde oynanan oyunlara köy seyirlik oyunları denir".
" Köy Seyirlik Oyunlarının Özellikleri. Bu oyunlarda ana öğe taklittir ve yazılı bir metin bulunmaz". Ben ve Mehmet abi de metinsiz oynuyoruz zaten.
" Oyuncularda halktan insanlardır. Oyun belli bir olay seçilerek hiç hazırlık yapılmadan canlandırılır. Amaç, birlikte eğlenerek hoşça vakit geçirmektir". Ayne öyle. Vatandaş kırsalda sosyelleiyor, bilinçleniyor... Daha ne olsun.
" Köy oyunlarının Karagöz ve orta oyunundan farkı, oynandıkları yörelerin özelliklerini taşımalarıdır" . Vallaha çok doğru. Memet abi ile bende öyle yapıyoz zaten.
" Yöre insanının yaşayış biçimi, gelenekleri, mizah anlayışı oyunlara büyük ölçüde yansır". Vallaha da billaha da aynen doğru.
Bir internet sitesinden edindiğim bilgiye göre Köy Seyirlik Oyunları şöyle ifade edilip anlatılıyor.
" (Farklı Kaynak) "Köylü Tiyatrosu" adı ile de bilinen köy seyirlik oyunları düğünlerde, bayramlarda ya da yılın belirli günlerinde köylülerimizin genellikle "oyun yapma","oyun çıkarma" adı altında bereket bolluk, sağlık ve yeni yılı karşılamak amacıyla oynadığı törensel içerikli oyunlardır.
Halkın düğün, bayram, baharın gelişi, hasat mevsimi, bağbozumu vb. gibi bolluk ve bereketi, yenilik, dirlik ve düzeni temsil eden zamanlarda kendi içinde oynayıp sergiledikleri oyunlara “ köy seyirlik oyunları” denir. Bu oyunların tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Eski halk geleneğinde şölen, sığır, yuğ törenlerinde dini bir temsil olarak ortaya çıkmış zaman içinde değişerek günümüze kadar ulaşmıştır. Köy seyirlik oyunları içerik ve oynanış olarak ortaoyununa benzer. Bu türün köy oyunlarından geliştiği de söylenebilir.
Eski çağlarda ilkel insan doğada deprem, yıldırım, varoluş gibi anlam veremediği olayları açıklamak için doğadışı varlıklara ve olağandışı olaylara (sihir, büyü) inanmıştır. Böylelikle mitler ortaya çıkmış, insanoğlu belaya (lanet) uğramamak için doğadışı unsurlar için dini merasimler düzenlemiştir. Merasimlerde taklit varlık (Tanrı, güç) adına yapılan danslar (mimatik) zamanla taklitlere dönüşmüş böylelikle drama sanatı doğmuştur. Halk seyirlik oyunlarının kökeni işte bu inanış ve yaşayış temellerine dayanır
Köy Seyirlik Oyunlarının Özellikleri
1-Köy seyirlik oyunlarında konu dinsel temellere dayanır. Oyunlar çoğu kez bolluk ve bereketi sağlamak için düzenlenir.
2-Oyunların yönetmeni eski kültürde şamalardır. Günümüzde oyunlar oyunları bilen ehil kişiler tarafından yönetili
3-Seyirlik oyunlarda oyuncular acemi köylülerdir. Çok defa aynı oyuncu hem oyunda görev alır hem seyirci olarak oyunu izler.
4-Seyirlik halk oyunlarında gerçek bir dekor ve kostüm yoktur. Oyun öncesi kısa bir hazırlık yapılır. Dekor olarak masa, sandalye, sandık, dükkan kullanılır. Kostüme dekordan daha çok önem verilir. Temsil edilen karakteri tanıtıcı kıyafetler tercih edilir. Bazen erkek oyuncular kadın kıyafeti giyer.
5-Köy seyirlik oyunlarının önemli özelliklerinden biri de oyunların doğaçlama oluşudur. Belli kalıplar çevresinde oyunlar akla gelindiği gibi oynanır. Oyunların yazılı metinleri bulunmaz.
6-Oyunlar köy meydanı, hasat yeri, bahçe gibi yerlerde oynanır. Oyunlar çoğunlukla gece oynanır.
7-Halk oyunlarımızın birçoğunda olduğu gibi köy seyirlik oyunlarında da içerik gülmeceye dayanır. Bunun yanı sıra avı, hasadı, evliliği, ayrılığı, ölümü anlatan oyunlar da vardır.
8-Köy seyirlik oyunlarında taklit çok önemlidir. Her türlü doğa unsuru taklit edilebilir. Oyunlarda çeşitli hayvanlar ses ve hareketleri ile taklit edilir.
9-Oyunlar sadedir. Genellikle tek bir tema etrafında oynanır. Oyunların kahraman sayısı azdır".
Son sözüm ne mi, son sözlerim bizi takip edip, destek olmak için çırpınan güzel bir kalbe. Fevzi Altunbulak'a...
Geleneksel Kültür Ay-Org Çocuk Tiyatrosu nun sahibi değerli oyuncu arkadaşım Fevzi Altunbulak , benim ve Mehmet abinin verdiği , Köy Seyirlik Oyunlarını yaşatma savaşımıza kayıtsız kalmayarak, gelişmesi , yayılması, yaşaması için çalışma başlattı. Umarım hayırlı olur. Başarılar ve kolaylıklar diliyorum genç tiyatro aktörü, işletme sahibi arkadaşıma. Umarım el ele verip " Ağayı Batıran Uşak yada Berberin Kırık Aynası" gibi Köy Seyirlik Oyunlarımızı halkla buluşturur, tanınması, sahiplenilmesi , yaşaması ve yaşatılması için güzel çalışmaların içinde bulunur, genç Köy Seyirlik Oyuncusu arkadaşların yetişmresine imkan sağlarız. Teşekkürler Fevzi Altunbulak .