Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Grubu üyesi bilim insanı Dr. Levent Akyıldız, vatandaşların Covid-19 aşılarıyla ilgili olarak sıkça gündeme getirdikleri 'Aşı pıhtılaşma yapar mı, alerjim var aşı olabilir miyim, aşı kısırlaştırır mı, genetiğimizi değiştirir mi, birinci aşıdan sonra ikinci doz farklı bir aşıyla yapılabilir mi, gebelikte aşı yapılır mı?' gibi onlarca soruyu yanıtladı... 

Covid-19 salgınında özellikle sosyal medyada yanlış bilgilerin paylaşılması, kaygıların sık sık dile getirilmesi üzerine TTB Pandemi Çalışma Grubu üyesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Levent Akyıldız, internet ortamında düzenlenen basın toplantısında merak edilen tüm soruları yanıtladı. İşte sorular ve yanıtları:

Aşıların uzun dönem sonuçları bilinmiyor, etkileri ne olabilir?

Pandemi koşullarında olduğumuz gözüne alınarak aşılardaki faz çalışmaları alışıla geldiği düzende olmayan bir dönem. mRNA Aşıların uzun dönemde etkilerini gözlemleme şansı olacak.

mRNA aşıları kısırlık yapar mı? Genetiğimizi değiştirir mi?

Bunlar bilimsel açıdan dikkate alınacak argümanlar değil. Bilimsel açıdan ne kısırlık, ne de genetiğinizin değişmesi, DNA'nıza bir şeyin monte edilmesi veya bir takım çip takılması, manyetik alandan etkilenmek gibi fantastik yaklaşımların bilimsel olmadığının altını çizmek lazım.

Birinci aşıdan sonra ikinci dozu farklı bir aşıyla yapabilir miyim?

Temel ilkemiz hangi aşı tipiyle başladıysak onunla bitirmektir. Ancak başladığımız aşının ikinci dozuna zorunlu nedenlerle ulaşamadığımız hallerde farklı aşı yapılabilir.

Aşı kanda pıhtılaşma yapmasın diye kan sulandırıcı alalım mı?

Kandaki pıhtılaşma bağlamından koparılarak, seçilerek, başka alanlara eklenilerek ifade edildiği için vatandaş haklı olarak ‘aşı oldum kan sulandırıcı alayım mı’ diye soruyor. Daha önce başka bir nedenle size kan sulandırıcı verilmediyse, sadece aşı olduğunuz için kan sulandırıcı almaya ihtiyacınız yoktur. Önceden bir antibiyotuk kullanmaktaysanız, başlamış olduğunuz ilaçlar varsa lütfen bunları hekimizin belirttiği şekilde kullanmaya devam edin.

Aşı sonrası yan etki oluşur mu?

Aşı nedeniyle kolunuzda ağrı olması, hassasiyet gelişmesi, bazen baş ağrısı, kırgınlık, halsizlik gibi yakınmalar nedeniyle ihtiyaç duymanız halinde ağrı kesici, ateş düşürücülerden yararlanabilirsiniz.

Aşı oldum, testim pozitif çıkar mı?

Aşı olduğunuz için testiniz pozitif çıkmaz. Ama aşı sonrası Covid-19 benzeri halsizlik ve yakınmaları da akılda tutmak lazım.

Yumurtaya, penisiline, toza, kediye alerjim var, aşı yapabilir miyim?

Bildirilmiş herhangi bir alerji ifadesi yok. Bu alerjiler aşı için bir engel teşkil etmez. Zaten bilginiz dışında bir alerjiniz olabileceği olasılığına karşın aşı sonrası ilgili sağlık kuruluşunda belirli bir zaman geçirmeniz önerilir.

Aşı sonrası banyo yapabilir miyim?

Aşıdan sonra duş ve banyo yapmakla ilgili bir çekincemiz yok.

Aşı sonrası nasıl besleneyim?

Beslenmeyle ile ilgili aşı protokolüne ihtiyaç yok. Aşı öncesi nasıl besleniyorsanız, sıvı alma düzeyiniz, uyku düzeniniz neyse aynen devam edebilirsiniz.

Gebelik ve emzirme döneminde aşı yapılabilir mi?

Gebelik ve emzirme döneminde aşıya yönelik bir çekince yok, gebelikte de emzirme döneminde de aşı yapılabilir.